Η μαγική εορταστική περίοδος των Χριστουγέννων είναι ξανά προ των πυλών και έχοντας μπεί για τα καλά σε εορταστικό mood είπα φέτος να κάνω ένα διαφορετικό αφιέρωμα γεμάτο μουσική..Η εορταστική μουσική,κατά κόσμον Seasonal music, αποτελεί απο μόνη της μία ολόκληρη κατηγορία μουσικής όπως λέμε το ποπ,το ροκ, το τζας κ.ο.κ.Η χώρα μας έχει πλούσια παράδοση σε τέτοιου είδους τραγούδια,τα περισσότερα εκ των οποίων αποτελούν παραδοσιακά κάλαντα κάποιων περιοχών.Σε αυτό το θέμα έχω εντρυφήσει σε προηγούμενη ανάρτηση πριν 7 χρόνια(πως περνάνε έτσι τα άτιμα...).Εκτός όμως από τα παραδοσιακά ελληνικά κάλαντα,η διεθνής κουλτούρα έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την ελληνική χριστουγεννιάτικη μουσική εδώ και αρκετά χρόνια αφού τα περισσότερα mainstream-μοντέρνα χριστουγεννιάτικα τραγούδια που ακούγονται κατά την εορταστική περίοδο αποτελούν ελληνικές διασκευές αμερικανικών,βρετανικών ή ευρωπαϊκών τραγουδιών.Το φαινόμενο αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό αλλά παγκόσμιο αφού δεν είναι λίγες οι χώρες που έχουν πάρει μία γνώριμη χριστουγεννιάτικη μελωδία (π.χ. jingle bells) και έχουν προσασρμόσει τους στοίχους στην τοπική τους γλώσσα.Ενδεικτικά το Jingle Bells έχει διασκευαστεί σε πάνω από 20 γλώσσες.Σκέυτηκα λοιπόν φέτος να ασχοληθώ σε βάθος με αυτό το θέμα,αφού δεν έχω δει πουθενά αλλού στο διαδίκτυο να έχει συγκεντρώσει κάποιος άλλος όλες τις ελληνικές διασκευές των διεθνών "καλάντων".Θα ξεκινήσω με τα πιο πασίγνωστα hits και θα καταλήξω ξεθάβοντας τις πιο σπάνιες και άγνωστες στο ευρύ κοινό διασκευές
Πρωτότυπο: Jingle Bells
Διασκευή: Τρίγωνα κάλαντα
Το Jingle Bells είναι ίσως το γνωστότερο διεθνώς χριστουγεννιάτικο τραγούδι.Πρωτογράφτηκε στα αγγλικά από τον James Lord Pierpont το 1857 σε μία ταβέρνα στην Μασαχουσέτη,και αρχικά δεν προοριζόταν για χριστουγεννιάτικο τραγούδι αλλά για την ημέρα των ευχαριστιών (Thanksgiving) και είχε τον τίτλο One horse open sleigh.Συσχετιστηκε με τα χριστουγεννιάτικη περίοδο αρκετές δεκαετίες αργότερα.Η ελληνική διασκευή που έχει επικρατήσει είναι τα γνωστά σε όλους μας "Τρίγωνα κάλαντα",και είναι άγνωστο το πότε ακριβώς πρωτοδιασκευάστηκε,πιθανολογείται την δεκαετία του 1950 ή του 1960.
Πρωτότυπο: Stille Nacht,Heilige Nacht
Διασκευή: Άγια νύχτα
Άλλο ένα παγκοσμίως πασίγνωστο χριστουγεννιάτικο τραγούδι είναι η Άγια νύχτα.Πρωτογράφτηκε το 1816 και μελοποιήθηκε το 1818 από τους αυστριακούς Franz Gruber και Joseph Mohr.Η αρχική του γλώσσα είναι η γερμανική.
Η αγγλική του βερσιόν (Silent night) εκτελέστηκε για πρώτη φορά το 1863.
H ελληνική του διασκευή συνετέθη αρκετά χρόνια αργότερα ενώ έχει κυκλοφορήσει σε πάνω από 100 γλώσσες
Πρωτότυπο: Little Drummer Boy
Διασκευή: Ο μικρός τυμπανιστής
To Little Drummer Boy γράφτηκε το 1940 από την Αμερικανίδα κλασική συνθέτιδα και δασκάλα μουσικής Κάθριν Κένικοτ Ντέιβις και ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1951 από τους Trapp Family Singers, υπό τον τίτλο "Carol of the Drum".Οι στίχοι του τραγουδιού αναφέρονται σε ένα φτωχό αγοράκι που δεν έχει άλλο δώρο για τον νεογέννητο Χριστό από το να παίξει με το τύμπανό του.
Ως πρώτη εκτέλεση του «Μικρού τυμπανιστή» στην ελληνική αναφέρεται εκείνη του 1970 από τη «Χορωδία Ο.Τ.Ε. Αθηνών» υπό τον Αλέξανδρο Παπαγιαννόπουλο
Πρωτότυπο:Rudolph the Red-nosed Raindeer
Διασκευή:Ρούντολφ το ελαφάκι
Το τραγούδι Rudolph the Red-nosed Raindeer πρωτοηχογραφήθηκε το 1949 από τον Gene Autry και βασίζεται στο ομώνυμο χριστουγεννιάτικο παραμύθι του Robert L.May που μιλάει για τις περιπέτειες ενός ιδιαίτερου ταράνδου με λαμπερή κόκκινη μύτη που αρχικά χλευάστηκε και περιθωριοποιήθηκε από τους υπόλοιπους ταράνδους λόγω αυτής του της ιδιαιτερότητας αλλά κατέληξε να γίνει ο αγαπημένος τάρανδος του Άη Βασίλη και να κερδίσει την θέση του "οδηγού" στο μαγικό ιπτάμενο έλκηθρο
Η επίσημη ελληνική του διασκευή έχει τον τίτλο "Ρούντολφ το ελαφάκι" και εκτελέστηκε για πρώτη φορά το 1995 από τον Θάνο Καλλίρη
Πρωτότυπο:Last Christmas
Διασκευή:Οι καμπάνες χτυπούν
Το Last Christmas είναι ίσως το πιο "radio friendly" χριστουγεννιάτικο τραγούδι αφού από τα τέλη Νοέμβρη παίζεται αμέτρητες φορές από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς.Κυκλοφόρησε το 1984 από το βρετανικό μουσικό ντουέτο Wham!Η μουσική και οι στοίχοι γράφτηκαν από τον George Michael που είναι και το ένα μέλος του ντουέτου.
Στα ελληνικά διασκευάστηκε από την Μαίρη Ελευθεριάδη ως "Οι καμπάνες χτυπούν" και τραγουδήθηκε το 1989 από την κύπρια τραγουδίστρια Αλέξια.
Αρκετά χρόνια αργότερα,το 2001, το κυπριακό συγκρότημα One επανεκτέλεσε τόσο την αγγλική όσο και την ελληνική βερσιόν του τραγουδιού,κάτι που συνέβαλλε στο να ξαναέρθει το τραγούδι στην μόδα.
Πρωτότυπο:Santa Claus is coming to town
Διασκευή:Πρωτοχρονιά-Πρωτομηνιά/Ο Άη Βασίλης πάλι θα ρθεί
To Santa claus is coming to town γράφτηκε από τους αμερικανούς J.Fred Coots και Haven Gillespie και η παλαιότερη γνωστή του εκτέλεση ηχογραφήθηκε τον Οκτώβριο του 1934 από τον μουσικό Harry Reser και την μπάντα του.
Η γνωστότερη σύγχρονη εκτέλεση του είναι εκείνη του Michael Bublé που κυκλοφόρησε το 2011.
Στα ελληνικά έχει διασκευαστεί σε 3 διαφορετικές εκδοχές.Η πρώτη είναι η "Πρωτοχρονιά-Πρωτομηνιά" που κυκλοφόρησε το 1980 από τον Πασχάλη
και μία επανεκτέλεση το 1998 από τον Μιχάλη Χατζηγιάννη.
Η δέυτερη έχει τον τίτλο "Ο Άη Βασίλης πάλι θα ρθεί" από την Καίτη Γαρμπή το 1998.
Η τρίτη είναι εκείνη του παιδικού συγκροτήματος Ζουζούνια που πρωτοκυκλοφόρησε τα χριστούγεννα του 2008 στα πλαίσια της παιδικής εκπομπής του Alter "Χριστούγεννα στον κόσμο"
Πρωτότυπο:Deck the halls
Διασκευή:Με στεφάνια τρέξτε όλοι/Τα Χριστούγεννα ήρθαν πάλι/Στις αυλές μας πέφτει χιόνι/Τα Χριστούγεννα σημαίνουν
Το Deck the halls γράφτηκε το 1862 από τον Σκωτσέζο μουσικό Thomas Oliphant ενώ η μουσική βασίζεται στο ουαλικό παραδοσιακό τραγούδι Nos Galan.Είναι διεθνώς γνωστό ως "Fa la la la la"
H πρώτη ελληνική του εκδοχή έχει τον τίτλο " Με στεφάνια τρέξτε όλοι" και τραγουδήθηκε το 1998 από τον Μιχάλη Χατζηγιάννη,στο ίδιο άλμπουμ που περιείχε και το τραγούδι "Πρωτοχρονιά,πρωτομηνιά".
Λίγο αργότερα Αργότερα,το 2003 κυκλοφόρησε μιά δέυτερη τελείως διαφορετική διασκευή με τίτλο "Στις αυλές μας πέφτει χιόνι" από τον Θανο Καλλίρη και την παιδική χωρωδία του Σπύρου Λάμπρου.
Ακόμη, τα Ζουζούνια κυκλοφόρησαν μία τρίτη επίσεις διαφορετική διασκευή με τίτλο "Τα χριστούγεννα ήρθαν πάλι" το 2008 στα πλαίσια της παιδικής εκπομπής "Χριστούγεννα στον κόσμο" στο Alter channel.
Τέλος,άξια αναφοράς είναι και η χιουμοριστική διασκευή με τίτλο "Τα χριστούγεννα σημαίνουν" από τα Ημισκούμπρια που κυκλοφόρησε το 2007.
Πρωτότυπο:We wish you a merry Christmas
Διασκευή:Χριστούγεννα ήρθαν πάλι
Το We wish you a merry Christmas είναι ένα λαϊκό παραδοσιακό βρετανικό χριστουγεννιάτικο τραγούδι του 19ου αιώνα.Είναι άγνωστο το ποιος το πρωτοσυνέθεσε ενώ έχει κυκλοφορήσει σε με διάφορες παραλλαγές στους στοίχους.
Η πρώτη ευρέως γνωστή ελληνική του διασκευή ήταν εκείνη των "Ζουζουνιών" με τίτλο "Χριστούγεννα ήρθαν πάλι" που κυκλοφόρησε τα Χριστούγεννα του 2005 στο ομώνυμο άλμπουμ μαζί με άλλα γνωστά χριστουγεννιάτικα τραγούδια
Πρωτότυπο:Frosty the snowman
Διασκευή:Φρόστυ ο χιονάνθρωπος
To Frosty the snowman είναι ένα παιδικό χριστουγεννιάτικο τραγούδι που γράφτηκε και από τους Walter Jack Rollins και Steve Nelson και ηχογραφήθηκε το 1950 από τον Gene Autry και τους Cass County Boys και μιλάει για έναν χιονάνθρωπο που έχει ζωντανέψει και παίζει με τα παιδιά τα οποία τον κατασκέυασαν.Το τραγούδι αυτό ενέπνευσε και την συγγραφή ενός παραμυθιού την ίδια χρονολογία,με πρωταγωνιστή τον εν λόγω χιονάνθρωπο
.
Η μοναδική γνωστή ελληνική του διασκευή είναι εκείνη των "Ζουζουνιών" που κυκλοφόρησε στο χριστουγεννιάτικο άλμπουμ τους το 2005
Πρωτότυπο:White Christmas
Διασκευή:Λευκά Χριστούγεννα
To White Christmas είναι ένα old-times classic χριστουγεννιάτικο τραγούδι που ακουλουθεί το στερεοτυπικό μοτίβο που θέλει τα χριστούγεννα να συσχετίζονται με το χιόνι και την παγωνιά(άρα ακατάληλλο για τις χώρες του νότιου ημισφαιρίου).Γράφτηκε το 1942 από τον Irving Berlin,για την ταινία musical "The holiday inn" με τους Bing Crosby και Fred Astaire.Η πρώτη του επίσημη εκτέλεση είναι εκείνη της ταινίας,από τον πρωταγωνιστή Bing Crosby ο οποίος υποδυόταν τον μουσικό Jim Hardy.
Πρωτότυπο:The first Noël
Διασκευή:Χριστούγεννα
Το τραγούδι "The first Noël" είναι παραδοσιακός αγγλικός χριστουγεννιάτικος ύμνος από την περιοχή της Κορνουάλης.H πρώτη του έκδοση χρονολογείται στο 1823.Υπάρχουν εκατοντάδες εκτελέσεις από διάφορους καλλιτέχνες αλλά και σαν χωρωδιακό
Πρωτότυπο:Joy to the world
Διασκευή:Γεννιέται απόψε ο Χριστός
To Joy to the world είναι ένα από τα παλαιότερα παραδοσιακά κάλαντα της Αγγλίας αφού γράφτηκε το 1719 από τον Βρετανό υμνογράφο Isaac Watts και οι στοίχοι του βασίζονται σε έναν από τους ψαλμούς της χριστουγεννιάτικης Θείας Λειτουργείας.
Πρωτότυπο:All I want for christmas is my two front teeth
Διασκευή:Άγιε μου Βασίλη σε παρακαλώ(Τα δυο μου τα δοντάκια)
Πρόκειται για ένα παιδικό χριστουγεννιάτικο τραγούδι όπου ένας πιτσιρικάς που έχει χάσει τα παιδικά του δόντια ζητάει από τον Άγιο Βασίλη ως δώρο να του φυτρώσουν τα 2 μπροστινά του δόντια γιατί βαρέθηκε να είναι φαφούτης.Γράφτηκε το 1944 από τον δάσκαλο μουσικής Donald Yetter Gardner ο οποίος εμπνέυστηκε αυτό το τραγούδι όταν παρατήρησε ότι οι περισσότεροι από τους 7χρονους μαθητές του τράυλιζαν γιατί τους έλειπε τουλάχιστον ένα από τα μπροστινά τους δόντια.
H μοναδική του έκδοση με ελληνικούς στοίχους είναι εκείνη των "Ζουζουνιών" που κυκλοφόρησε το 2005 στον άλμπουμ "Χριστούγεννα ήρθαν πάλι"
Πρωτότυπο:What child is this
Διασκευή:Ο μικρός Χριστός
Το What child is this είναι κλασικό χριστουγεννιάτικο τραγούδι με στοίχους που γράφτηκαν από τον William Chatterton Dix το 1865 και μελοποιήθηκαν με βάση την μελωδία της παραδοσιακής αγγλικής μπαλάντας "Greensleeves".Παρόλο που είναι βρετανικής προέλευσης,σήμερα είναι πιο δημοφιλες στις ΗΠΑ παρά στην Μ.Βρετανία
Στην χώρα μας διασκευάστηκε το 1980 και η ελληνική του εκδοχή ερμηνέυτηκε από τον Πασχάλη
Πρωτότυπο: Hark the Herald angels sing
Διασκευή: Οι ποιμένες γονατίζουν
Το Hark the Herald angels sing είναι ένα από τα παλαιότερα χριστουγεννιάτικα κάλαντα και πρωτοεμφανίστηκε το 1739 σε μία βρετανική ποιητική συλλογή.Είναι χωρωδιακό κομμάτι που θυμίζει εκκλησιαστικό ύμνο και η μελωδία είναι εμπνευσμένη από ένα κλασσικό κομμάτι του Felix Mendelsohn.
Η όχι και τόσο γνωστή ελληνική του διασκευή έχει τον τίτλο "Οι ποιμένες γονατίζουν" και η πρώτη εκτέλεση του είναι εκείνη της παιδικής χωρωδίας του Σπύρου Λάμπρου,άγνωστης χρονολογίας.Εικάζω ότι ήταν κάπου στην δεκαετία του '90.
Πρωτότυπο:Oh come all ye faithful/Adeste fideles
Διασκευή:Ελάτε με πίστη/Ελάτε ποιμένες/Τούλι για τον Χριστούλη
To Oh come all ye faithful είναι ένας παλιός χριστουγεννιάτικος εκκλησιαστικός ύμνος που συνετέθη το 1744 και πρωτοκυκλοφόρησε το 1751,αρχικά στα λατινικά με τον τίτλο "Adeste fideles"
ενώ μεταφράστηκε στα Αγγλικά 100 χρόνια αργότερα,το 1841 και ουσιαστικά καλεί τους πιστούς να προσέρθουν στην εκκλησία να δοξάσουν τον Χριστό.
Στην χώρα μας κατά καιρούς τραγουδήθηκε ως χορωδιακό σε 2 διαφορετικές ανεπίσημες διασκευές η πρώτη με τίτλο "Ελάτε με πίστη"
και η δέυτερη με τίτλο "Ελάτε ποιμένες"
ενώ υπάρχει και μία ακόμη (ευτυχώς) ξεχασμένη διασκευή των 90s με τίτλο "Τούλι για τον Χριστούλη" σε εκτέλεση Καίτης Γαρμπή από το άλμπουν "Χριστούγεννα με την Καίτη" που αποτελεί ένα απο τα ποιο ότι-να-ναι χριστουγεννιάτικα τραγούδια και παραμένει μέχρι και σήμερα απορίας άξιο το πως θα μπορούσε να χρησημέυσει το τούλι στο νεογέννητο θείο βρέφος.
Πρωτότυπο:Winter Wonderland
Διασκευή:Ο χειμώνας ο βαρύς
Το Winter wonderland γράφτηκε το 1934 από τους Felix Bernard και Richard Bernard Smith και αρχικά δεν αποτελούσε χριστουγεννιάτικο τραγούδι,αλλά ένα τραγούδι που υμνεί τον χειμώνα γενικώς,όμως επειδή στο βόρειο ημισφαίριο τα Χριστούγεννα είναι ισχυρά συνυφασμένα με το χιόνι και τις χαμηλές θερμοκρασίες επικράτησε να ακούγεται πολύ κατά την διάρκεια των γιορτών
Η επίσημη ελληνική του διασκευή έχει τον τίτλο "Ο χειμώνας ο βαρύς", σε εκτέλεση Θάνου Καλλίρη που κυκλοφόρησε το 1995
Ενώ έχει υπάρξει και μία δέυτερη μεταγενέστερη εκτέλεση από την Καίτη Γαρμπή το 1998. Έκτοτε έχει περάσει στην λήθη αφού ελάχιστοι το θυμούνται
Πρωτότυπο:Sleigh ride
Διασκευή:Χριστός Γεννάται
Το Sleigh ride είναι ένα αρχικά ορχηστρικό κομμάτι που πρωτοηχογραφήθηκε το 1949 ενώ οι στοίχοι προστέθηκαν το 1950 ενώ έχει κυκλοφορήσει σε αρκετές επανεκτελέσεις
Στα ελληνικά κυκλοφόρησε και αυτό το 1998 από την Καίτη Γαρμπή,στο ίδιο κιτς άλμπουμ με τα άλλα 2 προαναφερθέντα τραγούδια,με τον τίτλο "Χριστός γεννάται"
To Silver bells είναι ένα δημοφιλές αμερικάνικο χριστουγεννιάτικο τραγούδι που γράφτηκε το 1950 από τους Jay Livingston και Ray Evans και η πρώτη του εκτέλεση έγινε από τους Bing Crosby και Carol Richards.Αν και χαρμόσυνο τραγούδι,η μελωδία του είναι αρκετά μελαγχολική.
